Cột khói hình nấm của vụ nổ bom nguyên tử từ đâu ra?

[Galaxy]

Khi
một quả bom nguyên tử nổ, sẽ hình thành một cột khói hình nấm. Đó là do
nhiệt lượng sinh ra làm biến dạng các lớp khí quyển một cách khác nhau.



Có 15% năng lượng phát ra
dưới dạng phóng xạ, 35% dưới dạng nhiệt và 50% dưới dạng sóng xung kích
truyền đi với vận tốc lớn hơn 1.000 km/h, càn quét mọi thứ trên đường
đi. Trong vài phần triệu giây sau vụ nổ, bức xạ X khủng khiếp phóng
thích ra làm nóng không khí. Một khối cầu khí nóng rực hình thành có
đường kính 1 km với sức nóng lên đến vài triệu độ. Không khí nóng nhẹ
hơn không khí lạnh nên khối cầu khí sẽ dâng lên cao, tạo thành một dòng
không khí mạnh mẽ đi lên, cuốn hút vật chất bị phá huỷ do vụ nổ. Hiện
tượng này tạo ra chân "cây nấm".
Chân nấm hình
thành ở tầng đối lưu (ở độ cao 15 km), nơi mà cứ lên 1 km, nhiệt độ sẽ
giảm 6 độ C. Từ 18 đến 50 km (tầng bình lưu), nhiệt độ tăng từ 0 đến 27
độ C. Giữa hai tầng này là vùng đỉnh đối lưu mà khi tiếp xúc với nó,
cái "mũ nấm" sẽ hình thành. Quả cầu lửa đã nguội lại, không còn đủ năng
lượng để tiếp tục bốc lên cao nữa và lan rộng theo chiều ngang, làm
thành cái mũ trước khi vật chất rơi xuống dần dần.
Tuy
nhiên, trái với những gì người ta thường nghĩ, cái nấm lửa đó không
phải là đặc thù của một vụ nổ nguyên tử. Thật ra một vụ nổ do chất nổ
hoá học thông thường với cường độ mạnh như thế cũng tạo nên cái nấm. Và
một vài vụ phún xuất núi lửa có tính chất nổ cũng tạo thành một cái nấm
tro, khí và khói.
Tài Hoa Trẻ (theo Science et Vie)